Thuế VAT là gì? Các phân loại và đặc điểm

Thuế VAT (Value Added Tax) hay thuế giá trị gia tăng là một trong những loại thuế gián thu phổ biến, áp dụng rộng rãi trên các sản phẩm và dịch vụ tại Việt Nam và nhiều quốc gia khác. Đây là loại thuế được tính dựa trên phần giá trị tăng thêm của sản phẩm trong các khâu sản xuất, phân phối, và tiêu thụ. Trong bài viết này, hãy cùng ACC PRO tìm hiểu chi tiết về khái niệm, các mức thuế suất VAT, và những đặc điểm nổi bật của loại thuế quan trọng này.

 

1. Thuế VAT là gì?

Thuế VAT (tên tiếng Anh: Value Added Tax) là viết tắt của thuế giá trị gia tăng (Thuế GTGT), một loại thuế được áp dụng trên giá trị gia tăng của một sản phẩm, dịch vụ từ quá trình sản xuất, lưu thông đến khi tới tay người tiêu dùng, được nộp vào ngân sách của Nhà nước theo mức độ tiêu thụ hàng hoá, dịch vụ. Mức thuế VAT thường được tính dựa trên phần chênh lệch giữa giá bán sản phẩm và giá thành sản xuất (hoặc giá mua vào), tức là giá trị mà doanh nghiệp đã “gia tăng” cho sản phẩm. Người tiêu dùng cuối cùng thực sự chịu phần thuế VAT, trong khi các doanh nghiệp tham gia vào chuỗi cung ứng chỉ đóng vai trò thu và nộp thuế này với cơ quan thuế.

2. Các loại thuế suất VAT

Hiện nay, tại Việt Nam, có ba mức thuế suất VAT chính được áp dụng:

• 0%: Áp dụng cho hàng hóa xuất khẩu và một số dịch vụ đặc biệt.
• 5%: Áp dụng cho hàng hóa, dịch vụ thiết yếu như thực phẩm, thuốc chữa bệnh.
• 10%: Là mức thuế suất phổ biến nhất, áp dụng cho hầu hết các hàng hóa và dịch vụ khác.

Ngoài ra, trong một số trường hợp đặc biệt, từ 01/01/2024 đến 30/06/2024 chính phủ có thể giảm thuế VAT để khuyến khích phát triển kinh tế. Ví dụ, một số mặt hàng có thể được giảm từ 10% xuống 8% nhằm thúc đẩy tiêu dùng trong thời kỳ khó khăn. Việc áp dụng các mức thuế suất khác nhau không chỉ giúp điều tiết thị trường mà còn hỗ trợ các chính sách phát triển kinh tế xã hội của đất nước.

3. Đặc điểm của thuế VAT

Thuế VAT có một số đặc điểm nổi bật sau:

• Thuế gián thu: Thuế VAT là một loại thuế gián thu, tức là thuế được tính vào giá cả sản phẩm hoặc dịch vụ và do người tiêu dùng cuối cùng chi trả.
• Thuế đa giai đoạn: Thuế VAT được tính ở mọi giai đoạn trong quá trình sản xuất và phân phối hàng hóa, dịch vụ.
• Nguyên tắc khấu trừ: Các doanh nghiệp có thể khấu trừ thuế đầu vào (thuế đã nộp khi mua hàng hóa, dịch vụ) khi tính thuế đầu ra (thuế phải nộp khi bán hàng hóa, dịch vụ).
• Mục đích: Mục đích chính của thuế VAT là huy động vốn cho ngân sách nhà nước, ổn định kinh tế vĩ mô và tạo ra một sân chơi cạnh tranh công bằng cho các doanh nghiệp.

Vì sao thuế VAT lại quan trọng?

• Nguồn thu quan trọng cho ngân sách: Thuế VAT đóng góp một phần đáng kể vào ngân sách nhà nước, giúp tài trợ cho các hoạt động phát triển kinh tế – xã hội.
• Đảm bảo công bằng: Thuế VAT được áp dụng trên tất cả các hàng hóa và dịch vụ, đảm bảo sự công bằng trong việc phân phối gánh nặng thuế.
• Kích thích tiêu dùng: Việc điều chỉnh mức thuế suất VAT có thể được sử dụng như một công cụ để điều chỉnh tiêu dùng và đầu tư.

4. Quy trình tính thuế VAT

Thuế VAT được tính toán qua nhiều giai đoạn, từ khâu sản xuất đến khi hàng hóa, dịch vụ đến tay người tiêu dùng. Quy trình này có thể tóm tắt như sau:

• Thuế đầu vào: Là số thuế mà doanh nghiệp phải nộp khi mua nguyên vật liệu, dịch vụ đầu vào để sản xuất hoặc kinh doanh.
• Thuế đầu ra: Là số thuế mà doanh nghiệp thu được khi bán hàng hóa, dịch vụ ra thị trường.
• Khấu trừ thuế: Doanh nghiệp được phép khấu trừ thuế đầu vào đã nộp khi tính thuế đầu ra. Điều này giúp tránh việc đánh thuế kép và tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp.
• Nộp thuế: Phần chênh lệch giữa thuế đầu ra và thuế đầu vào (nếu có) sẽ được doanh nghiệp nộp vào ngân sách nhà nước.

Ví dụ: Một doanh nghiệp sản xuất bánh mì. Họ mua bột mì, men, trứng… (thuế đầu vào), sau đó sản xuất bánh mì và bán ra thị trường (thuế đầu ra). Doanh nghiệp sẽ được khấu trừ phần thuế đã nộp khi mua nguyên vật liệu và chỉ nộp phần chênh lệch vào ngân sách.

 

5. Vai trò của thuế VAT trong nền kinh tế

Thuế VAT đóng vai trò vô cùng quan trọng trong nền kinh tế, cụ thể:

• Nguồn thu lớn cho ngân sách: Thuế VAT là một trong những nguồn thu lớn nhất của ngân sách nhà nước, cung cấp vốn để đầu tư vào các công trình công cộng, phát triển kinh tế – xã hội.
• Điều tiết nền kinh tế: Chính phủ có thể điều chỉnh mức thuế suất VAT để tác động đến tiêu dùng và đầu tư, từ đó ổn định kinh tế vĩ mô.
• Tạo ra sân chơi công bằng: Thuế VAT được áp dụng đồng đều cho tất cả các doanh nghiệp, tạo ra một sân chơi cạnh tranh công bằng.
• Khuyến khích sản xuất trong nước: Việc áp dụng thuế suất ưu đãi cho một số hàng hóa, dịch vụ sản xuất trong nước giúp khuyến khích sản xuất và giảm nhập khẩu.
• Hỗ trợ các hoạt động xã hội: Thuế VAT được sử dụng để tài trợ cho các hoạt động xã hội như giáo dục, y tế, an sinh xã hội.

Những yếu tố ảnh hưởng đến thuế VAT

• Loại hàng hóa, dịch vụ: Tùy thuộc vào loại hàng hóa, dịch vụ mà sẽ áp dụng mức thuế suất VAT khác nhau.
• Quốc gia: Mỗi quốc gia có quy định riêng về thuế VAT, bao gồm cả mức thuế suất và đối tượng áp dụng.
• Chính sách thuế: Chính phủ có thể thay đổi chính sách thuế VAT để đáp ứng các mục tiêu kinh tế – xã hội.

Thuế VAT là gì chính là loại thuế đánh vào giá trị gia tăng của sản phẩm và dịch vụ, góp phần quan trọng vào nguồn thu ngân sách và thúc đẩy minh bạch trong kinh doanh. Hy vọng rằng những thông tin trên đã giúp bạn hiểu rõ hơn về thuế VAT. ACC PRO  cam kết hỗ trợ doanh nghiệp tuân thủ đúng quy định thuế và phát triển bền vững.

Công ty TNHH Tư Vấn Và Đào Tạo ACC PRO:

Công ty TNHH Tư Vấn Và Đào Tạo ACC PRO với đội ngũ nhân viên dày dặn kinh nghiệm trong ngành và được đào tạo nghiệp vụ kế toán chuyên nghiệp trong lĩnh vực kế toán thuế, quyết toán thuế doanh nghiệp, gỡ rối hồ sơ doanh nghiệp với chi phí tiết kiệm nhất.

• Địa Chỉ: 85 Đ. Số 5, KDC Vạn Phúc, Thủ Đức, Hồ Chí Minh 700000, Việt Nam
• Số Điện Thoại: 0909475696
• Website: https://accprovn.com/
• Facebook: https://www.facebook.com/dichvuketoantrongoichodoanhnghiep